ފަރަގު މީޑިއާ

ޒަކާތަކީ އިސްލާމްދީނުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ ދީނީ އަދި އިޖުތިމާޢީ އެންމެ މުހިންމު ރުކުނެވެ. އިންސާފުވެރި ގޮތެއްގައި މުއްސަނދީން ޒަކާތް ނެރެ، ޢަދުލުވެރިކަމާ އެކު، ޒަކާތުގެ ބެހެނިވެރީންނަށް އޭގެ ފައިދާ ލިބޭ ނަމަ، މުޖުތަމަޢުގައިވާ އިޤުތިޞާދީ ތަފާތުތައް ނެތި، އިސްލާމީ އުންމަތަކީ ފުދުންތެރި ހަމަޖެހޭ އުންމަތަކަށް ވާނެއެވެ. އިސްލާމީ އުންމަތުގެ ރަން ޒަމާނުގައި މުސްލިމު އުންމަތަކީ ފުދުންތެރި ތަނަވަސް އުންމަތަކަށް ވީ އެހެންވެގެންނެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޒަކާތުގެ ނިޒާމު ހަރުދަނާކުރެއްވުމަށް ޓަކައި އެދި ދުވަސްވަރު އެކި ކަންކަން ކުރެވިފައި ވެއެވެ. ޒަކާތާ ބެހޭ އޮފީސްގެ ނަމުގައްޔާއި ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް ޒަކާތުގެ ނަމުގައި ޒަކާތަށް ޚާއްޞަ އިދާރާއެއް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޤާއިމުކޮށް ޒަކާތާ މެދު ރައްޔިތުން ހޭލުންތެރިކޮށް ޒަކާތުގެ ނިޒާމު ހަރުދަނާކުރުމަށް ޓަކައި 1980ގެ އަހަރުތަކުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ވެސް މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވިފައި ވެއެވެ. ނަމަވެސް ކޮންމެވެސް ސަބަބަކާ ހުރެ މި އިދާރާތަށް އެއްކޮށްލެވި ޒަކާތުގެ ކަންކަމަކީ އިސްލާމީ ކަންތައްތަކާ ބެހޭ އެންމެ މަތީ މަޖިލީހުން ބަލަހައްޓަވާ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ފަހުން ހަމަޖެހުނެވެ. އަދި އޭގެ ފަހުން މި މަރުކަޒު އުވި އޭގެ ބަދަލުގައި މިނިސްޓްރީ އޮފް އިސްލާމިކް އެފެއާޒަކީ ޒަކާތުގެ މަސައްކަތް ހިންގާ އިދާރާކަމުގައި 2008ވަނަ އަހަރު ފަހުކޮޅު ހަމަޖެހުނެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޒަކާތުގެ ނިޒާމު ހިންގުން އަލުން ހަރުދަނާކޮށް، ޒަކާތުގެ މަސައްކަތްތައް ކުރިއަށް ގެންދެވުމަށް ޓަކައި ވަކި ޚާއްޞަ އިދާރާއެއް އުފައްދަވާން އަނެއްކާ ވެސް ސަރުކާރުން ނިންމެވީއެވެ. މި ފަހަރު މި އިދާރާއަށް ކިޔާން ސަރުކާރުން ނިންމެވި ނަމަކީ "ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޒަކާތު ހައުސް"އެވެ. އިސްލާމީ ކަންތައްތަކާ ބެހޭ ވަޒީރު ޑރ. މުޙަންމަދު ޝަހީމް ޢަލީ ސަޢީދުގެ މަޝްވަރާއާ އެކު "ޒަކާތު ހައުސް" އުފައްދަވާން ރައީސުލްޖުމުހޫރިއްޔާ ޑރ. މުޙައްމަދު މުޢިއްޒު ނިންމެވީ 2023 ޑިސެންބަރު 15ގައެވެ.

އިސްލާމީ ކަންތައްތަކާ ބެހޭ ވުޒާރާގެ ދަށުން ހިންގާ އިދާރާއެއްގެ ގޮތުގައި ޒަކާތު ހައުސް އުފައްދަވައި، މި އިދާރާ، 2024 ޖަނަވަރީ 2ގައި ރަސްމީކޮށް އިފުތިތާޙުކޮށްދެއްވީ ވެސް ރައީސުލްޖުމުހޫރިއްޔާ ޑރ. މުޙައްމަދު މުޢިއްޒެވެ. އިސްލާމީ މަރުކަޒުގެ ޖަލްސާކުރާ މާލަމުގައި ބޭއްވެވި ޚާއްސަ ރަސްމިއްޔާތެއްގައެވެ.

ޒަކާތު ހައުސް ހިންގަވާ އެންމެ އިސްވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖައްސަވައިފައިވަނީ ފަޟީލަތުއްޝައިޚު ޢިއްޒުއްދީން ޢަދުނާނެވެ. މި އިދާރާ އުފެދުމާ އެކު ޒަކާތާ ބެހޭ ގޮތުން މީހުން ހޭލުންތެރިކުރެއްވުމަށާއި ޒަކާތުގެ ނިޒާމު ހަރުދަނާކުރެއްވުމަށް ޓަކައި ގިނަގުނަ މަސައްކަތްޕުޅުތަކެއް ގެންދަވަނީ ކުރައްވަމުންނެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ޒަކާތަށް ލިބޭ އާމްދަނީ އިތުރުވެ، ޒަކާތުގެ ބެހެނިވެރީންނަށް ލިބޭ މާލީ މަންފާ އެތައް ގުނައަކަށް ވަނީ އިތުރުވެފައެވެ. އަދި ޒަކާތު ފަންޑުން އިޖުތިމާޢީ އެކި ބޭނުންތަކަށް ޓަކައި ރައްޔިތުންނަށް ގެންދަވަނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދެއްވަމުންނެވެ. މި ފަދަ އެންމެ ބޮޑު އެއް އެހީއަކީ ތެލެސީމިއާ ކުދީންނަށް ދާއިމީ ފަރުވާއެއްގެ ގޮތުން ހަދާ އަގުބޮޑު ބޯންމެރޯ ހެދުމަށް ޓަކައި މި އަހަރު ވެސް 14 ވަކަށް ކުދީންނަށް ސަރުކާރުން އެހީތެރިވެދެއްވުންކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. މި ނޫނަސް ޒަކާތުގެ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ފަގީރުންނަށް ތަފާތު އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދެއްވަމުން ގެންދަވައެވެ.

މި ކަންކަން މިހެން ހިނގަމުން ދިޔުމާ އެކު، ޒަކާތުގެ ނިޒާމު ޒަމާނީކުރެއްވުމަށް ޓަކައި ބައިނަލްއަގުވާމީ އެކި ގައުމުތަކާ ގުޅިގެން ވެސް ވަރަށް ގިނަ މަސައްކަތްޕުޅުތަކެއް ކުރައްވައި ކުރިއެރުންތަކެއް ވަނީ ހޯއްދަވައިފައެވެ. ފަސޭހައިން ޒަކާތް ދެއްކޭނެ އިންތިޒާމާއި ފަގީރުންގެ ދަފުތަރު ހަރުދަނާކުރެއްވުމަށް ޓަކައި "ޒަކާތު ހައުސް"އިން ވަނީ ކާމިޔާބު މަސައްކަތްޕުޅުތަކެއް ކުރައްވައިފައެވެ.

އިއްޔެއަކީ ޒަކާތުގެ ދާއިރާގައި ރާއްޖެއިން އިތުރު ކާމިޔާބީއެއް ޙާޞިލުކުރި ދުވަހެކެވެ. ރާއްޖޭގައި ޤާއިމުކުރެވިފައިވާ ޒަކާތުގެ ނިޒާމު ހަރުދަނާކޮށް ކުރިއެރުވުމުގެ މަގުސަދުގައި އިއްޔެ ބޭއްވި ޒަކާތާ ބެހޭ ބައިނަލްއަޤުވާމީ މަހާސިންތާއަކީ ޒަކާތުގެ ދާއިރާގައި ދިވެހިރާއްޖެއިން ޙާޞިލުކުރި މޭލުގަލެކެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޒަކާތު ހައުސްއިން އިންތިޒާމްކުރައްވައިގެން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ބޭއްވި ބައިނަލްއަޤުވާމީ ޒަކާތު ކޮންފަރެންސް، (އިންޒަކް 2024) އިސްލާމީ މަރުކަޒުގެ ޖަލްސާކުރާ މާލަމުގައި އިއްޔެ ބާއްވައިފައި ވާ އިރު، މިއީ ޢިލްމުވެރިންނާއި، މި މަސައްކަތުގައި އުޅޭ ޢާމިލުންނާއި ސިޔާސަތުތައް ކަނޑައަޅާ އިސްވާރުންނާއި، މުޖުތަމަޢުގެ އިސްވެރީން ގުޅިގެން، އިޖްތިމާޢީ ދުޅަހެޔޮކަމާއި އިޤްތިޞާދީ ހަމަޖެހުމަށް ޓަކައި މުހިންމު ވަސީލަތެއްގެ ގޮތުގައި ޒަކާތުގެ ހިންގުން ހަރުދަނާކޮށް، ހަރުދަނާކަން އިތުރުކުރެވޭނެ އިސްތިރާޖުތައް ދެނެގަތުމަށް ޓަކައި ބޭއްވި ކޮންފަރެންސެެކެވެ. މި ކޮންފަރެންސްގައި ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގައި މި ނިޒާމު ހިންގޭނެ ގޮތްތަކާއި އިސްތިރާޖުތަކާ މެދު ވަނީ ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި މަޝްވަރާކުރެވިފައެވެ. މި މަހާސިންތާ ޝަރަފުވެރިކޮށްދެއްވީ އިސްލާމީ ޔުނިވަރސިޓީގެ ވައިސް ޗާންސެލަރ ފަޟީލަތުއްޝައިޚުއްދުކްތޫރު ޢަލީ ޒާހިރު ބިން ސަޢީދު ޤާސިމެވެ.

ބައިނަލްއަގުވާމީ ޒާކާތު މަހާސިންތާ (އިންޒެކް 2024)ގެ އަމާޒަކީ، ރާއްޖޭގެ އިޖުތިމާއީ އަދި އިގުތިސާދީ މައިދާނަށް ފެތޭ ގޮތަށް، ސަކޭގާކުރުމަށް ޓަކައި އަވަސް އަދި ފަސޭހަ ޚިދުމަތްތަކެއް ފޯރުކޮށްދެވޭނެ ގޮތަކަށް ޒަކާތުގެ އޮނިގަނޑު ޤާއިމުކޮށް، މި ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރައްޤީއަށް މަގުފަހިކޮށްދިނުންކަމަށް ޒަކާތު ހައުސްއިން މަޢުލޫމާތުދެއްވައެވެ. މި ކޮންފަރެންސްގައި ރާއްޖޭގެ އެކިއެކި އިދާރާތަކުންނާއި މެލޭޝިޔާގެ ބައެއް މުއައްސަސާތަކުން މަނަދޫބުން ބައިވެރިވެވަޑައިގެންފައިވާކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. ޕެނެލިސްޓުންގެ ގޮތުގައި ރާއްޖޭގެ މަޝްހޫރު ދީނީ ޢިލްމުވެރިންނާއި، އިސްލާމީ، މާލީ، އިޤްތިޞާދީ ދާއިރާގެ މާހިރުން ބައިވެރިވެވަޑައިގެން އަގުހުރި މަޢުލޫމާތުތަކެއް ވަނީ ދެއްވައިފިއެވެ.

އިއްޔެ ހެނދުނު އިފްތިތާޙީ ޖަލްސާއަށް ފަހު 9:35ގައި އޮތް ދަންފަޅީގައި މައި ތަޤުރީރުދެއްވީ އިސްލާމީ ކަންތައްތަކާ ބެހޭ ވަޒީރު ޑރ. މުޙަންމަދު ޝަހީމް ޢަލީ ސަޢިދެވެ. އެ މަނިކުފާނު  ވާހަކަފުޅުދެއްކެވީ "ޒަކާތުން އަމިއްލަ ފުދުންތެރިކަން: އިޖުތިމާޢި ދުޅަހެޔޮކަމުގައި ޒަކާތުގެ ދައުރާ މެދު އޮތް ތަޞައްވުރު އާކުރުން" މި ޝިޢާރުގެ މައްޗަށެވެ. މައި ތަޤުރީރަށް ފަހު ޕެނަލް މަޝްވަރާއެއް އޮތެވެ. ޕެނަލުގައި ތިއްބެވީ ޑރ. މޫސާ އަންވަރު ޙަސަނާއި، އައްޝައިޚު އަޙުމަދު ސަމީރާއި، އަލްއުސްތާޒު އަޙުމަދު ފިރާސާއި، އައްޝައިޚު ޢަބްދުލްހާދީ ޙުސައިނެވެ. މި ބޭފުޅުން އަލިއަޅުއްވައިލައްވައި މަޝްވަރާކުރެއްވީ ޒަކާތުގެ ބެހެނިވެރީން: އިޖުތިމާޢި ހެޔޮ ބަދަލަކަށް އޮތް މުހިންމު އިސްތިރާޖެއްގެ ގޮތުގައި ޒަކާތުގެ ނިޒާމު" މި މައުޟޫޢެވެ. މި މަޝްވަރާ ހުށަހަޅުއްވައިދެއްވީ ވަޒީރުގެ ނާއިބު އައްޝައިޚު މުޠީޢު އިސްމާޢީލު މުޙަންމަދެވެ.

އިއްޔެ މެންދުރުން އަނބުރައި 1:00ގައި އޮތް، ކޮންފަރެންސްގެ ދެވަނަ ދަންފަޅީގައި މައި ތަޤުރީރުކުރެއްވީ މެލޭޝިއާގައި ވަޒީފާ އަދާކުރައްވާ، އެކަމަކު ސޫދާންގެ ޢިލްމުވެރިއެއްކަމަށްވާ ޑރ. މަޖުދާ އިސްމާޢީލް ޢަބްދުލްމުޙުސިނެވެ. އޭނާގެ ވާހަކަފުޅު ބިނާކުރެއްވީ "ޒަކާތު ފަންޑު ވުނަކުރެވިދާނެ ގޮތްތައް: ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރައްޤީއަށް ޓަކައި މަޞްލަޙަތުވެރީންގެ ބައިވެރިވުން އިތުރުކުރުން" މި މައުޟޫޢަށެވެ. ޑރ. މަޖުދާ އިނގިރޭސިބަހުން ދެއްވި ތަޤުރީރަށް ފަހު، ބޭއްވި ޕެނަލް މަޝްވަރާގައި ވާހަކަފުޅުދެއްކެވީ އަލްއުސްތާޒު އަޒުމީން ރަޝީދާއި ޑރ. އިސްމާޢީލް ނިޒާމާއި، އަލްފާޟިލް ޙަސަން ކަލާމާއި، އަލްއުސްތާޒު އަޙުމަދު ފިރާސާއި، އަލްފާޟިލް ޢަލީ މުނައްވަރެވެ. މި ދަންފަޅީގައި ބައިވެރީންގެ ސުވާލުތަކަށް ޖަވާބުދެއްވުން ވެސް އޮތެވެ.

ހަވީރު 4:00ގައި ބޭއްވި 3ވަނަ ދަންފަޅީގައި މައި ތަޤުރީރުދެއްވީ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރު ޑރ. މުޙަންމަދު އިބުރާހީމެވެ. ފަނޑިޔާރުގެ ވާހަކަފުޅު ބިނާކުރެއްވީ "ހާމަކަން ބޮޑު އަދި އުޞޫލުތައް ތަންފީޒުކުރެވޭނެ ޤާނޫނީ ނިޒާމަކަށް" މި މައުޟޫޢަށެވެ. ޑޮކްޓަރ މުޙަންމަދު އިބްރާހީމްގެ ވަރަށް ޢިލްމީ ވާހަކަފުޅަށްފަހު ބޭއްވި ޕެނަލް މަޝްވަރާގައި މަޢުލޫމާތުދެއްވީ އަލްފާޟިލް ޔޫސުފްު ޝިރާޒާއި އަލްއުސްތާޒު މުޙަންމަދު ޒަޢީމާއި އަލްއުސްތާޒު ޢަލީ ސުހައިލު މުޙަންމަދާއި އަލްފާޟިލާ ފާޠިމަތު ޢަބްދުﷲ ކަމާލުއްދީނެވެ. މި ދަންފަޅީގައިވެސް ސުވާލު-ޖަވާބުގެ ވަގުތުކޮޅެއް އޮތެވެ.

އެންމެ ފަހު ދަންފަޅީގައި މައި ތަގުރީރުދެއްވީ މެލޭޝިއާގެ ކެޑަހ ސްޓޭޓްގެ ޒަކާތާ ބެހޭ އިދާރާގެ ވެރިޔާ ދާތޫ އައްޝައިޚު ޒަކަރިއްޔާ ބިން ޢުޘްމާނެވެ. އެނާގެ ވާހަކަފުޅު ބިނާކުރެއްވީ ފަންނިއްޔާތުގެ ބޭނުންކޮށްގެން ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރު ގާއިމުކުރުމާއި ޒަކާތުގެ ކަންކަން ހިންގުމުގައި މުޖުތަމަޢުގެ ބައިވެރިވުން އިތުރުކުރުމުގެ މައްޗަށެވެ. އޭނާ އިނގިރޭސިބަހުން ދެއްވި ތަގުރީރު ނިންމައިލެއްވުމުގެ ކުރީން، ޒަކާތުގެ ނިޒާމު ބެލެހެްޓުމުގައި މެލޭޝިއާގައި ގެންގުޅޭ ޒަމާނީ ހުރިހައި ސޮފްޓުވެއަރއަކާއި އޭގެ ކޯޑު ވެސް ދިވެހި ރާއްޖެއަށް ހިލޭ ދެއްވާނެކަން އިޢުލާނުކުރެއްވިއެވެ.

ފަހު ދަންފަޅީގައި ޕެނަލްގެ މަޝްވަރާގައި މަޢުލޫމާތުދެއްވީ ފަންނިއްޔާތާއި މާލީ ދާއިރާގެ ބޭފުޅުންނެވެ. މި ބޭފުޅުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނިވަޑައިގަތީ އަލްފާޟިލް ހާނީ ނަޞީރާއި، އަލްފާޟިލް އައުޝަން ލަޠީފާއި، އަލްފާޟިލް މުޙަންމަދު ޔޫޝަޢާއި، އަލްފާޟިލު މަޙުމޫދު ވަހީދެވެ. މި ދަންފަޅީގައި ބައިވެރީންގެ ގިނަ ސުވާލުތަކަކަށް އެ ބޭފުޅުން ވަރަށް ތަފުޞީލުކޮށް ޖަވާބުދެއްވިއެވެ.

އިއްޔެ ބޭއްވި ކޮންފަރެންސަކީ ހުރިހައި ގޮތަކުން ބަލާ އިރު ވެސް ވަރަށް ކާމިޔާބު، މަޢުލޫމާތު މުއްސަނދި ކޮންފަރެންސެއްކަން ފާހަގަކުރެވުނެވެ.

ދައުލަތުގެ ބަޖެޓަށް ލުއިދެއްވުމަށް ޓަކައި ޒަކާތު ކޮންފަރެންސް ބާއްވައިފައިވަނީ ސްޕޮންސަރުންގެ އެހީތެރިކަން ހޯއްދަވައިގެންކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން އަދި ދައުލަތުގެ ނުވަތަ ވުޒާރާގެ އެއްވެސް ފަންޑަކަުން އެއްވެސް ޚަރަދެއް ނުކުރައްވައެވެ. މި ކަން، ކޮންފަރެންސް ނިންމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައި ރޭ ވަޒީރު ފާހަގަވެސްކުރެއްވިއެވެ. މި ކޮންފަރެންސްގެ ސިލްވަރ ސްޕޮންސަރަކީ އެމް.އެޗް.އޭ.ކަމަށާއި ބްރޯންޒް ސްޕޮންސަރަކީ މޯލްޑިވްސް އިސްލާމިކް ބޭންކްކަމަށާއި ކޭޓަރިންގ ޕާޓްނަރަކީ ބުރުޒު ކޭޓަރިންގ ސަރވިސަސްކަމަށް ޒަކާތު ހައުސްއިން މަޢުލޫމާތުދެއްވައިފައިވެއެވެ. މީގެ އިތުރަށް ވެސް އެކި ފަރާތްތަކުން މި ކޮންފަރެންސަށް ވަނީ މާލި ގޮތުންނާއި އެހެން ގޮތްގޮތުން އެހީތެރިކަން ދެއްވައިފައެވެ. ކޮންފަރެންސް ނިންމުގެ ޖަލްސާގައި މި ފަރާތްތަކަށް ވަޒީރު ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ޝުކުރު އަދާކުރައްވައިފައެވެ.

އިންޓަރނޭޝަނަލް ޒަކާތު ކޮންފަރެންސް 2024 ކާމިޔާބުކަމާއެކު ނިންމައިލެއްވުމުގެ ގޮތުން ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތު އޮތީ ރޭ 10:10ގައި އިސްލާމީ މަރުކަޒުގެ ޖަލްސާކުރާ މާލަމުގައެވެ. ކޮންފަރެންސްގެ ޚަރަދު ކުޑަކުރެއްވުމަށް ޓަކައި ބައިވެރީންނަށް ހަނދާނީ ލިޔުން ފޮނުއްވީ ވެސް އޮންލައިނުކޮށް އެ ބައިވެރިއެއްގެ އީމޭލަށެވެ.

--------------------------------------------

ސަކޭގާ     ނއ.  އެއްޗަކަށް ނުވަތަ މީހަކަށް އުފުއްލޭނެ އެންމެ މަތީ ބަރު ނުވަތަ އެންމެ މަތީ މިންވަރު

އިސްތިރާޖު   ނ.  ލަނޑުދަނޑިއެއް ހާސިލުކުރުމަށް ރާވާ ރޭވުން ނުވަތަ ބޭނުންކުރާ ހިކުމަތް.

އޮނިގަނޑު    ނ.  ކަމެއް ނުވަތަ ތަނެއް ހިންގުމަށްޓަކައި ރާވައިފައިވާ ގޮތް.

އިސްވާރު    ނ.   (1) ވެރިޔާ (2) އިސްވެ ހުންނަ މީހާ

މޭލުގާ      ނ.   ކަމެއްގެ ތާރީޚުގައި ނުވަތަ މީހެއްގެ ހަޔާތުގައި ހިނގައިފައިވާ މުހިންމު ހާދިސާއެއް.

ވުނަ       ނ.   ފައިދާ ނުވަތަ މަންފާ ނެރުމުގެ ނިޔަތުގައި މާލީ ނުވަތަ ވިޔަފާރީގެ ހަރަކާތަކަށް ޚަރަދުކުރާ ފައިސާ ނުވަތަ މުދަލަކަށް ކުރާ ހޭދަ ނުވަތަ އެ ފަދަ ކަމެއްގައި ވާ ހިއްސާ.

މަޞްލަޙަތުވެރީން ނ.   ކަމެއްގައި މަސްލަހަތެއް އޮތް ހުރިހައި ފަރާތްތައް.