ޒައުޖަތު އަޙުމަދު

އަހަރުމެން ކޮންމެ އިންސާނަކު ވެސް ބޭނުން ވަނީ ތިމާއަކީ އެހެން މީހުން ގަޔާވާ މީހެއްގެ ގޮތުގައި ދިރިއުޅޭށެވެ. އެހެންކަމުން ދޮށީ އުމުރުގައި އުފާވެރި ދުވަސްތަކެއް ހޭދަކުރާން ބޭނުން ނަމަ ހަތް ކަމެއް ދޫކޮށްލުމަށް ނަފުސާނީ ޢިލްމުވެރީން އިރުޝާދުދެއްވައެވެ.

ތިރީގައި (1 އިން 7އަށް) މި ލިސްޓުކޮށްލަނީ އުމުރުން ދުވަސްވުމުން ކޮންމެހެން ވެސް ދޫކޮށްލާން ޖެހޭ ހަތް ކަމެކެވެ.

ޝަކުވާކުރުމަކީ ގިނަ ފަހަރަށް އެއިން ފައިދާއެއް ނުލިބޭ އަދި މީހުން އެހައި ގަޔާވާ ސިފައެއް ނޫނެވެ. އޭގެ އިތުރަށް ޝަކުވާކުރުމަކީ ގިނަ މީހުންނަށް ނުތަނަވަސްކަން ގެނުވާ ކަމެކެވެ.

މަސައްކަތު މާހައުލުގައި ދިމާވާ ހިތްހަމަ ނުޖެހުން ދެނެގަތުމަށް ޓަކައި، މަސައްކަތްތެރީންނާއި ވަޒީފާއާ ގުޅުން ހުރި "އާޓިފިޝަލް އިންޓެލިޖެންސް" މަސައްކަތްތައް ކޮށްދޭ ޔޫރަޕްގެ ޖަމާޢަތަކުން ދާދިފަހުން ވަނީ ދިރާސާއެއް ކޮށްފައެވެ. 3000އަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން ބޭނުންކޮށްގެން ހެދި މި ދިރާސާއިން ދެއްކީ، މަސައްކަތު މާހައުލުގައި އެކުގައި އުޅޭ މީހުންގެ ކިބައިގައި ހުންނަ ހިތްހަމަ ނުޖެހޭ ސިފަތަކުގެ ތެރެއިން، ތިންވަނައަށް އެންމެ ގިނަ މީހުން ފާހަގަކޮށްފައިވަނީ އަބަދު ޝަކުވާކުރުންކަމަށެވެ.

ކަންކަމާ މެދު ރަނގަޅަށް ދުށުން ނުވަތަ ތިމާއަށް ލިބިފައިވާ ކަމެއް ނުވަތަ އެއްޗެއް ބަލައިގަނެ، އެއާ މެދު އުފާވެރިކަން އިޙްސާސް ކުރާކަން ހާމަ ކުރާ ނަމަ، އެހެންމީހުން ވެސް ތިމާ ބަލައިގަންނަކަން އިޙްސާސް ކުރެވޭނެއެވެ.

އެހެން މީހުންގެ އަމިއްލަ ޒާތީ ކަންކަމަށް ފާޑުކިޔުން މީ ވަރަށް ގިނަ މީހުންގެ ކަށީގައި ހަރުލައިފައި ހުންނަ ނުރަނގަޅު އާދައެކެވެ. ޚާއްޞަކޮށް މީހުންގެ ދިރިއުޅުމުގައި ކަންކަން ހުންނަ ގޮތް، ހެދުންއަޅާ ގޮތް ނުވަތަ ކަންކަމާ މެދު ދެކޭ ގޮތް ފަދަ ކަންކަމަށް ފާޑު ކިޔުމަކީ ތިމާއާ މެދު އަނެކާ ހިތްހަމަ ނުޖެހޭނެ ކަމެކެވެ. ސަބަބަކީ ތިމާގެ އަމިއްލަ ޒާތީ ކަންކަމަށް އެހެންމީހުން ފާޑުކިޔާން ތިމާ ވެސް ނޭދޭނެތީވެ. އަދި މި ފަދަ މީހަކާ އެކުގައި އުޅުމަކީ އެހެން މީހުނަށް ހިތްހަމަޖެހޭ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. އެފަދަ މީހުން ބާކީވެ، އެކަހެރި ވުމަކީ ވެސް ގާތުގައި އޮންނާނެ ކަމެކެވެ.

ދިމާވާ ކަންކަމުގައި މީހުންނާއިމެދު ކުއްލިއަކަށް ގޮތް ނިންމުމަކީ އެހާ ރަނގަޅު ގޮތެއް ނޫނެވެ. މީހުންގެ އިޙްސާސްތައް ދެނެގަނެ، ވާހަކަތައް  އަޑުއަހާލުމާއި އެމީހުން ކަންކަމުގައި ދެކޭގޮތް ދެނެގަތުމަކީ އެހެންމީހުން ތިމާ ބަލައިގަތުމަށް ހުޅުވޭ ދޮރެކެވެ. ވީމާ އެހެން މީހުންގެ ޒާތީ ކަންކަމަށް ފާޑުކިޔުން މުޅީން ދޫކޮށްލާން ޖެހެއެވެ.

ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮ ކަމަށް ޓަކައި ތިމާގެ ޖިސްމާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް އިސްކަންދީ ހަށިގަނޑަށް އަޅައިލުމަކީ ތިމާގެ ސިއްޙަތު ތަންދިން މިންވަރަކުން ދޮށީ އުމުރުގައި ވެސް ކުރާންޖެހޭ މުހިންމު ކަމެކެވެ.

ތިމާގެ ޖިސްމާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް ސަމާލުކަން ނުދީ، އަމިއްލަ ހަށިގަނޑަށް އަޅައިލުންތެރިކަން ނުބަހައްޓާ މީހުންނަކީ ކެތްތެރިކަން ކުޑަ، ހަކަތަ ދަށް އަދި ތިމާގެ އެންމެ ގާތް މީހުންނާ މެދުގައި އޮންނާންވާ ގުޅުން ވެސް ހީނަރު ބަޔެއްކަމަށް ދިރާސާތަކުން ދައްކައެވެ. އެހެންކަމުން ހަށިހެޔޮކަމުގެ ނުވަތަ ޖިސްމާނީ ދުޅަ ހެޔޮކަމުގެ ބާރު އެއީ ގަދަ އެއްޗެއްކަން އެބަ ދޭހަވެއެވެ. އަދި ހަށިހެޔޮކަމަކީ ހަމައެކަނި ތިމާގެ ބައްޓަން ރީތިކޮށްދިނުމުގެ އިތުރަށް ތިމާއަކީ ކަންކަމަށް ފަހި މީހަކަށް ވުމަށް ވެސް އެހީތެރިވެދޭ ކަމެކެވެ. ވީމާ އަމިއްލަ ނަފުސާމެދު އިހުމާލުވުން ނިމުމަކަށް ގެނެސް ތިމާގެ އަމިއްލަ ނަފުސަށް އަޅައިލާން ޖެހެއެވެ.

ޙަޔާތުގައި ނިމުމެއްނެތި އަބަދުވެސް ބުރުޖަހަމުން ދާ އެއްޗަކީ ބަދަލެވެ. ކަންކަން ބަދަލުވެ އައު ކަންކަން ދިމާވުމެވެ. އައު ކަންކަމާ ކުރިމަތިލައި އެ ކަމަށް ހޭނުމަކީ ތިމާއަށާއި ތިމާއާއި އެކުގައިވާ އެހެން މީހުނަށް ހަމަޖެހުން ގެނެސްދޭނޭ ކަމެކެވެ. އައު ކަމެއް ދިމާވުމުން އެ ކަމަށް ފުރަގަސްދީ ކުރީން ނުކުރާ ކަމެއް ވީމާ އެ ކަމެއް ނުކުރާން އުޅޭ މީހުންނާ އެކު އުޅުމަކީ އެހެން މީހުންނަށް ފަސޭހަ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި އެ ފަދަ މީހަކާ އެކުގައި އުޅޭން އެހެން މީހުން އިންކާރުކުރާނެއެވެ. މިސާލަކަށް: މިހާރު ރަށްރަށުން މާލެއަށް ދަތުރު ކުރަނީ އިސްޕީޑް ލޯންޗްގައެވެ. އެކަމަކު ކުރީން ބައްތެލި ފަހަރުގައި މާލެދަތުރު ކުރީތީ ލޯންޗަށް ނާރާން ހުރެއްޖެ ނަމަ އެ މީހަކު ދެން ޖެހޭނީ މާލެދަތުރު ނުކޮށް ހުންނާންތާއެވެ. ސަބަބަކީ މިހާރު ބައްތެލިފަހަރެއް ނުދުއްވައެވެ.

ބަދަލުތަކަށް އަހުލުވެރިވުމަކީ މި ދެންނެވި ފަދަ ކަންކަމަށް އަހުލުވެރިވުމެވެ. ފަހަރެއްގައި ވެސް އޭގެ މާނައަކީ މީހާ ޤަބޫލުކުރާ އުސޫލުތަކާއި ރީތި އާދަތައް ބަދަލުކުރުމެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް އެއީ މި ޒަމާނުގެ ފަންނިއްޔާތާ އެކު އަންނަ އައު ޚިޔާލުތަކާއި ކަންކަމުގެ ވައްޓަފާޅިއާއި ހެޔޮ ބަދަލުތަކަށް އަހުލުވެރިވުމެވެ. އެ ކަންކަން ޤަބޫލުކޮށް ބަލައިގަތުމެވެ. ވީމާ މި ފަދަ ހެޔޮ ބަދަލުތަކަށް މަރުޙަބާކިޔާން ޖެހެއެވެ.

އަނެކާގެ އިޙްސާސްތަކަށް އިޙްތިރާމްނުކުރުމަކީ އޭނާއަށް ވަރަށް ބޮޑު ހިތްދަތިކަމެއް ލިބޭ ކަމެއްކަމަށް ގިނަ ފަހަރަށް އޮންނަނީ ވެފައެވެ. އަދި އަނެކާގެ އިޙްސާސްތަކަށް އިޙްތިރާމްނުކުރުމަކީ ދޭދޭ މީހުންގެ ދެމެދުގައި އޮންނަ ގުޅުން ކެނޑޭ ވެސް ކަމެއްމެއެވެ. އެހެންކަމުން އަނެކާގެ އިޙްސާސްތަކަށް އިޙްތިރާމްކުރުމަކީ ގުޅުން ވަރުގަދަ ކޮށްދޭ ކަމެކެވެ. އެ ކަމަށް ޓަކައި މީހުން ވާހަކަ ދައްކާ އިރު، ކަނުލައި އަޑުއަހާންޖެހެއެވެ. މީހުންގެ ތަޖުރިބާތައް ދެނެގަނެ އިޙްސާސްތައް ބަލައިގަންނާން ޖެހެއެވެ. މި ކަމަކީ ދޭދޭމީހުން ގާތްކޮށްދޭ ކަމެކެވެ. އަދި މި ކަމުގެ ސަބަބުން އެކުގައި އުޅޭ މީހުންނަށް އުފާވެރިކަން ގެނެސްދޭނެއެވެ.

ރައްޓެއްސަކާ މެދު ނުވަތަ ގާތް މީހަކާ މެދު އުފެދޭ ރުޅިވެރިކަން ގިނަ ދުވަހަށް ދެމެހެއްޓުމަކީ އެއިން އެކަކަށް ވެސް މަންފާއެއް ލިބޭނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. ޚާއްސަކޮށް އުމުރުން ދުވަސްވުމުން މި ފަދަ ކަމެއް ތަޙައްމަލުކުރުމަކީ ތިމާގެ އުފާވެރިކަމަށް ހިޔަނި އެޅޭ ކަމެކެވެ. އަދި އެއީ ބޮލަށް ބަރު އެހާމެ އުނދަގޫ ވެސް ކަމެކެވެ.

ކުދިކުދި ކަންކަމުގެ ސަބަބުން ދޭދޭ މީހުންގެ މެދުގައި އުފެދޭ ނުތަނަވަސްކަމުގައި ނުވަތަ ރުޅިވެރިކަމުގައި ދިރިއުޅުމަކީ ހިތްދަތިކަމާއި ނުރުހުންތެރިކަމަށް ވެސް މަގުފަހިވާ ކަމެކެވެ. މި ކަން ނައްތާލުމަކީ ހިތްހެޔޮކަން ތިމާ ވަށައިލައި އަދި އެހެން މީހުންނާ އެކުގައި ވުމަކީ އުފާވެރިކަން ގެނެސްދޭ ކަމެއްކަން އިޙްސާސްކޮށްދޭނެ ކަމެކެވެ. އަދި އެއީ ދޭދޭ މީހުންގެ މެދުގައި އޮންނަ ގުޅުމުގެ އަގު ވަޒަންކުރާކަން ދައްކުވައިދޭ ކަމެއް ވެސް މެއެވެ.

ކޮންމެ މީހަކުވެސް އެމީހަކު ދެކޭ ގޮތް ހާމަކުރާން ޝައުޤުވެރިވާ ދުނިޔެއެއްގައި ރަނގަޅަށް ކަނުލައި އަޑުއަހާ މީހަކަށް ވުމަކީ މަދުން ފެންނަ އެހާމެ އަގުހުރި ސިފައެކެވެ.

ކަނުލައި އަޑު ނޭހުން، މޮޅު ލިޔުންތެރިއަކު މި ކަން ސިފަކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި ގިނަ މީހުން އަޑުއަހަނީ އިވޭ އެއްޗެއް ފަހުމްކުރުމުގެ ބޭނުމަށް ވުރެ އެއަށް ޖަވާބެއް ދިނުމުގެ ބޭނުމުގައި ކަމަށެވެ.

ކަނުލައި އަޑު އެހުމަކީ މީހަކު ވާހަކައެއްދައްކާއިރު، ހިމޭނުން އިނުން އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. އެއީ ޙަޤީޤީ މާނައިގައި އެ މީހާގެ ވާހަކަތައް ފަހުމްކޮށް އެ ވާހަކަތަކުގައި ހުރި އޭނާގެ ވިސްނުމާއި ޚިޔާލުތައް ތިމާވެސް އިޙްސާސްކުރަމުން ދިއުމެވެ. މީހަކު ދައްކަމުންދާ ވާހަކައެއް ކަނުލައި އަޑު އެހުމުގެ ސަބަބުން، ތިމާއަކީ އަނެކާ ދެކޭ ގޮތަށް އިޙުތިރާމްކުރާ އަދި އޭނާ ބުނާން ބޭނުންވާ އެއްޗަކަށް ސަމާލުކަންދޭ މީހެއްކަން ހާމަކޮށްދެއެވެ. މީގެ ސަބަބުން ތިމާއާއި އަނެއް މީހާއާ ދެމެދު އޮންނަ ގުޅުން ވަރުގަދަވެ އެ ގުޅުމުން އުފާވެރިކަން ގެނެސްދޭނެއެވެ.

ނިންމައިލަމުން ދަންނަވައިލާން އޮތީ އުމުރުން ދުވަސްވުމުން އުފާވެރިކަމާއި ޝަރަފްވެރިކަމާ އެކު ދުވަސްތައް ހޭދަކުރުމަށް ޓަކައި މި ދެންނެވި ނޭދެވޭ ސިފަތައް ދޫކޮށް ރަނގަޅު ސިފަތައް އަށަގަންނުވަން ޖެހޭ ކަމަށެވެ. އެ ސިފަތަކުގެ ސަބަބުން ދޭދޭ ގުޅުންތައް ވަރުގަދަވުމުގެ އިތުރަށް ތިމާގެ އަމިއްލަ ދިރިއުޅުން ވެސް ފުރިހަމަކޮށްދެއެވެ. އެހެންމީހުން ބަލައިގަންނަ މީހަކަށް ވުމަށްޓަކައި ދަތުރު ފަށާށެވެ. ފުރަތަމަ އަޅާނީ އެއް ފިޔަވަޅެވެ. ދެން ކުރިއަށް ދާށެވެ.   

__________________________________________