ޢަޒީޒު ޖަމާލު

އިސްރާއީލުން ޣައްޒާގައި ހިންގާ، ބައިނަލްއަގުވާމީ ގާނޫނުތަކާއި މުޅި އިންސާނިއްޔަތާ ޚިލާފު ޖަރީމާގައި ފަލަސްތީނުގެ މިނިވަންކަމަށް ޓަކައި ޙައްޤު ޖިހާދުކުރަމުން ގެންދާ "ޙަމާސް"ގެ އެތައް އިސްވާރުންނެއް މިހައި ތަނަށް ޝަހީދުކޮށްލައިފިއެވެ. މިއަދު އަޑު އިވެނީ އެންމެ ފަހުން ހުންނެވި އިސްވާރު އައްސައްޔިދު ޔަޙުޔާ ސިންވާރު (ރަޙިމަހުﷲ) ޝަހީދުކޮށްލި ހިތާމަވެރި ޚަބަރެވެ. މި ކަމާ ބެހޭ ގޮތުން އަދި ޙަމާސުން ވަކި އެއްޗެއް ބުނެފައި ނެތަސް މާޒީގެ ތަޖުރިބާއަށް ބަލާ އިރު، އެ ޚަބަރަކީ ތެދަކަށް ވުން ވަރަށް ގާތް ޚަބަރެކެވެ.

އިސްރާއީލުގެ އަނިޔާވެރި ފުލުހުން އެކްސްގައި ކުރި މެސެޖެއްގައި ބުނެފައިވަނީ ޝަހީދުކޮށްލެވުނީ ސިންވާރުކަން ކަށަވަރުކުރުމަށް ޓަކައި އެތައް ބައިވަރު ސިލްސިލާ ޓެސްޓްތަކެއް ހަދައި ފުރިހަމަކުރެވިއްޖެ ކަމަށެވެ. އެ މީހުން ބުނީ ޝަހީދުކޮށްލެވުނީ ސިންވާރުކަމާ މެދު ހަމަ މުޅީން ކަށަވަރުކަމަށެވެ. ސިންވާރުގެ އަވަހާރަވުން އެންމެ ފުރަތަމަ ކަށަވަރުކުރެވުނީ ދަތުގެ ރެކޯޑުތައް އަޅައި ބަލައިގެންނެވެ. މިއީ ވަރަށް އަވަސް އިޖުރާތެއްކަމަށް ވެސް އެ މީހުން ބުނެއެވެ. އޭގެ ފަހުން އިނގިލީގެ ނިޝާން ވެސް ވަނީ ޓެސްޓުކޮށްފައެވެ.

އިސްރާއީލުގެ އިދާރާތަކުން ބުނާ ގޮތުގައި ސިންވާރުގެ ޑީއެންއާއި އިނގިލީގެ ނިޝާނުގެ ރެކޯޑުތައް އިސްރާއީލުގައި ފައިލުކުރެވިފައި އެބަ ހުއްޓެވެ. އެހެނީ ސިންވާރަކީ އިސްރާއީލުގެ ޖަލުގައި 23 އަހަރު ހޭދަކުރެއްވި މަޒުލޫމެކެވެ.

"މީގެ ކުޑަ އިރުކޮޅެއްގެ ކުރީން ފޮރެންސިކް ޑިޕާޓްމެންޓުން ވަނީ ޑީއެންއޭ ޓެސްޓް ވެސް ފުރިހަމަކޮށްފައެވެ. ޝަހީދުކޮށްލެވުނީ ސިންވާރުކަން މި ޓެސްޓުން ވެސް ވަނީ ފާހަގަކުރެވިފައެވެ." އިސްރާއީލުގެ ފުލުހުން ބުނެފައިވެއެވެ.

މި ޚަބަރު އިއުލާނުކުރަމުން އަނިޔާވެރި ޒާލިމު ބުންޔާމީން ނަތަންޔާހޫ ބުނެފައިވަނީ، ސިންވާރު ޝަހީދުކޮށްލެވިއްޖެކަމަށާއި އެހެން ނަމަވެސް "ޣައްޒާގެ ހަނގުރާމަ އަދި ނުނިމޭ"ކަމަށެވެ.

ޙަމާސް ޖަމާޢަތުގެ އެންމެ އިސް އިސްވާރުކަމާ ޙަވާލުވެވަޑައިގަތުމުގެ ކުރީން ސިންވާރު ފުރުއްވަމުން ގެންދަވައިފައި ވަނީ ޙަމާސްގެ އަސްކަރީ ގޮފީގެ އިސް ކޮމާންޑަރުގެ މަޤާމެވެ. އެ ޖަމާޢަތުގެ ސިޔާސީ ގޮފީގެ ވެރިޔާގެ މަޤާމާ އޭނާ ހަވާލުވެ ވަޑައިގަތީ, އެ މަޤާމު ކުރީން ފުރުއްވަމުން ގެންދެވި އިސްމާޢީލް ހަނިއްޔާ ޝަހީދުކޮށްލުމާ ގުޅިގެންނެވެ. ހަނިއްޔާ ޝަހީދުކޮށްލައިފައި ވަނީ އިސްރާއީލުން އީރާނުގެ ވެރިރަށް ތެހެރާނަށް މި އަހަރު ޖުލައި 31ވަނަ ދުވަހު ދިން ނިރުބަވެރި ޙަމަލާއެއްގައެވެ.

ޔަހޫދީން ޤަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި, އެ މީހުންގެ އަޅުވެތިކަމާ ދެކޮޅަށް ތެދު, ޙަމާސުން މީގެ އަހަރެއްހައި ދުވަސް ކުރީން އިސްރާއީލަށް ދީފައިވާ ޙަމަލާގެ މޭސްތިރިއަކީ ސިންވާރެވެ. އެ ޙަމަލާގައި ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ޔަހޫދީން މަރައިލުމަށް ފަހު, ޙަމާސުން ވަނީ އިތުރު ޔަހޫދީންތަކެއް އަސީރުކޮށްގެން ޣައްޒާއަށް ގެންގޮސްފައެވެ.

ޙަމާސްގެ ޖިހާދީ ޙަމަލާތަކާ ގުޅިގެން ޣައްޒާގެ މުސްލިމުން ޝަހީދުކޮށް ނެތިކޮށްލުމަށް ޓަކައި، ލާއިންސާނީ ޢުދުވާނެއް ފެށުމަށް ފަހު, މި އަހަރު ސެޕްޓެންބަރު 23ވަނަ ދުވަހު އިސްރާއީލުން ވަނީ ލުބްނާންގެ މުސްލިމުން ޝަހީދުކުރުމަށް ވެސް ޖަރީމާތަކެއް ހިންގާން ފަށައިފައެވެ. އަދި, އޮކްޓޫބަރު ފުރަތަމަ ދުވަހު، އެއްގަމު މަގުން ލުބްނާންގެ ދެކުނުގެ ރަށްތަކަށް އަރައިގަނެ, ޤަތުލުޢާންމު އިތުރަށް ފުޅާކޮށްފައެވެ.

ސިންވާރު ޝަހީދުކޮށްލާފައިވާނެކަމަށް ޔަހޫދީން އިޢުލާނު ކުރުމާ އެކު އެ ކަމަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ވެސް މަރުޙަބާކިޔައިފައި ވަނީ އިސްރާއީލުގެ "ބައްޕަ"(ކަމުގައިވާ) އެމެރިކާގެ ހައުސް އޮފް ރެޕްރެޒެންޓެޓިވްސްގެ ރައީސް މައިކް ޖޯންސަނެވެ. މި ކަމަށް މަރުޙަބާކިޔާ މީހުން އިސްރާއީލުގެ ރައްޔިތުންގެ ތެރޭގައި ތިއްބަސް މި ވަގުތު ވެސް ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް މުޒާހަރާކުރާ މީހުން ގެންދަނީ ނަތަންޔަހޫ އިސްތުފާދިނުމަށާއި ހަނގަުރާމަ ވަގުތުން ހުއްޓައިލައި އަސީރުން މިނިވަންކުރާން ފުރުސަތު ފަހިކޮށްދޭން ގޮވައި އަޑު އުފުލަމުންނެވެ.

މީގެ ކުރީން ވެސް އިސްރާއީލުން ވަނީ ފަލަސްތީނުގެ އެތައް ލައްކަ ރައްޔިތުންގެ އިތުރަށް ޙަމާސް ޖަމާޢަތުގެ އަގުހުރި އެތައް އިސްވާރުންނެއް ޝަހީދުކޮށްލައިފައެވެ. ޣައްޒާގެ ޢުދުވާނު އެ މީހުން ފެށި ފަހުން ޝަހީދުކޮށްލި މުހިންމު އިސްވާރުންނަކީ:

1. ޙަމަސްގެ ސިޔާސީ ގޮފީގެ ވެރިޔާގެ ނާއިބު އައްސައްޔިދު ޞާލިޙު އަލްޢަރޫރީ:

މިއަހަރު ޖަނަވަރީމަހު މީނާ ޝަހިދުކޮށްލީ ބެއިރޫތުގެ ދެކުނަށް ދިން ވައިގެ ޢުދުވާނީ ޙަމަލާއެއްގައެވެ. އެއީ ޙަމާސްގެ ހަތިޔަރާ ބެހޭ ގޮފި ޤައްސާމް ބްރިގޭޑްގެ މުއައްސިސެވެ. 15 އަހަރު ދުވަހު އިސްރާއީލުގެ ޖަލުގައި އުޅުއްވުމަށް ފަހު އޭރު ދިރިއުޅުއްވީ ލުބުނާނުގައެވެ.

2. ކުރީގެ އަސްކަރީ ވެރިޔާ މުޙަންމަދު ޟައިފުގެ ނައިބު އައްސައްޔިދު މަރުވާން ޢީސާ:

މީނާއަކީ ޙަމާސްގެ ތިންވަނައަށް އެންމެ ބާރުގަދަ ވެރިޔާކަމަށް ބެލެވެއެވެ. މީނަ ޝަހީދުކޮށްލިކަމަށް އިސްރާއީލުން ބުނި ނަމަވެސް ޙަމާސުން މިކަން ކަށަވަރުކޮށްފައެއް ނެތެވެ. ދުޝްމަނުންގެ ރާޑަރުތަކަށް ނާރައި އުޅުމުގެ ޤާބިލުކަން މީނާ ހޯދައިފައިވާތީ، ފަލަސްތީނުގައި އޭނާ މަޝްހޫރުވެފައި އޮންނަނީ "ހިޔަނީ މީހާ"ގެ ނަމަުންނެވެ.

3. ޙަމާސްގެ އަސްކަރީ ގޮފި އުފެއްދުމުގެ އެއް ބާނީ އައްސައްޔިދު މުޙަންމަދު ޟައިފު:

މީނާ ޝަހީދުކޮށްލިކަމަށް އިސްރާއީލުން ބުނަނީ ދެކުނު ޣައްޒާގެ ޚާން ޔޫނިސްގެ ހުޅަނގުކޮޅުން އަލްމަންސަވީއަށް މި އަހަރު ޖުލައިމަހު ދިން ޙަމަލާއެއްގައި ކަމަށެވެ. މީނާއަކީ ބޮމުގެ ޙަމާލާތަކުން އެތައް ޔަހޫދީންތަކެއް މަރައިލުމުގެ އެއް މެސްތިރިއެއްކަމަށް އިސްރާއީލުން ގަބޫލުކުރެއެވެ. ނަމަވެސް ޝައިފުގެ ޝަހީދުވުމެއް ވެސް ޙަމާސަކުން ކަށަވަރުކޮށެއް ނުދެއެވެ.

4. ސިޔާސީ އިސްވާރު އައްސައްޔިދު އިސްމާޢީލް ހަނިއްޔާ:

ކުރިން ވެސް ދެންނެވި ފަދައިން ހަނިއްޔާ ޝަހީދުކޮށްލާފައި ވަނީ އިސްރާއީލުން އިރާނުގެ ވެރިރަށް ތެހެރާނަށް މި އަހަރު ޖުލައި 31ވަނަ ދުވަހު ދިން ނިރުބަވެރި ޙަމަލާއެއްގައެވެ.

މި ހުރިހައި ޢުދުވާނުތަކެއް އިސްރާއީލުން ހިންގަމުންދާ މި ދަނޑިވަޅުގައި އިސްރާއީލުގެ ފިލައި އޮންނަ ރައީސް އިސްހާގު ހަރުޒުގު ވެސް ވަނީ ނަތަންޔާހޫގެ މި ޢުދުވާނަށް ތާއީދުކޮށް ޔަހުޔާ ސިންވާރަކީ އިސްރާއީލަށް ހަމަލާދިނުމުގެ މައި ރޭވުންތެރިޔާކަމަށް ބުނެ ޢުދުވާނު ކުރިއަށް ގެންދާން ހިތްވަރުދީފައެވެ. އދި ކުރިވުނު ކޮންމެ ކަމެއް ކޮށްގެން ނަމަވެސް، ސިންވާރު "ނައްތައްލެވުނު ގޮތަށް" ހަނގުރާމަ ކާމިޔާބުކުރާން އޭނާ ވަނީ އިސްރާއީލު ސަރުކާރަށް އިލްތިމާސްކޮށްފައެވެ. އިސްރާއީލުގައި ސަރުކާރުގެ އެންމެ އިސްވެރިއަކީ ބޮޑުވަޒީރެވެ.

އިސްވާރު    ނ.   (1) ވެރިޔާ. (2) އިސްވެ ހުންނަ މީހާ.

މަޒުލޫމު     ނ.   އަނިޔާއެއް ނުވަތަ ކުށެއްގެ ސަބަބުން ނިކަމެތިކަމެއް ނުވަތަ ގެއްލުމެއް ލިބުނު މީހާ. މި ގޮތުން ލިބޭ ގެއްލުމަކީ އެ މީހެއްގެ ހައްގުތަކެއް ގެއްލިދިޔުން ނުވަތަ އެ މީހެއްގެ ހަށިގަނޑާއި މުދަލަށް ގެއްލުންތަކެއް ލިބުން، ނުވަތަ މަރުވުން ކަމަށް ވެސް ވެދާނެއެވެ.

ޒާލިމު     ނ.   އަނިޔާވެރިޔާ (މި ލަފުޒެއް ދިވެހި ރަދީފަކު ނޯންނާނެއެވެ. މިއީ ޢަރަބި/އުރުދޫ ލަފުޒެކެވެ.)

މޭސްތިރިޔާ  ނ.   ކަންކަމުގެ ފާޑުވެރިކަން ހުންނަ މީހާ.

ގަތުލުއާންމު  ނ.   ރަހުމުކުޑަ ގޮތެއްގައި ނުވަތަ އަނިޔާވެރިކޮށް އެތައް ބައިވަރު ބަޔަކު މަރައިލުމުގެ ޢަމަލު.