އަބާ މުޙަންމަދު

މީސްމީޑިއާއަކީ ރަނގަޅު މަޢުލޫމާތު ފަތުރައި ހެޔޮ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރާން ކިހައި ރަނގަޅު ވަސީލަތެއް ހެއްޔެވެ؟ އެއީ ފަހެ ކޮން ފަދަ މަތިވެރި ނިޢުމަތެއްހެއްޔެވެ؟ މީސްމީޑިއާގެ ބޭނުންކޮށްގެން ތިމާގެ ހެޔޮ ޢަމަލުތައް އިތުރުކޮށްލެވިދާނެއެވެ. އިސްލާމް ދީނަށް ދަޢުވަތު ދެވިދާނެއެވެ. ނުބައި މަގުން ގޯޅީއަޅާ މީހަކު ފެނިއްޖެ ނަމަ، ހެޔޮ މަގަށް އަނބުރައިލެވިދާނެއެވެ. ނަމަވެސް.... ހިތާމައާ އެކު، ދަންނަވާން ޖެހެނީ، މި ނިޢުމަތުގެ އަގު ވަޒަންކޮށް މި ނިޢުމަތުގެ ބޭނުން ހެޔޮ ގޮތުގައި ހިފަނީ ވަރަށް މަދު މީހެއްކަމަށެވެ.

ބައެއް މީހުން ފޭސްބުކު ބޭނުންކުރާނީ ފިތުނަ އުފެއްދުމަށް ޓަކައި ދޮގު މަޢުލޫމާތު ފަތުރާށެވެ. ބައެއް މީހުން ޓެލެގުރާމް ބޭނުންކުރަނީ ބަދުއަޚުލާގީ ވިޔަފާރިތައް އިޝްތިހާރުކުރާށެވެ. ގިނަ ބަޔަކު ސްނެޕްޗެޓް ބޭނުންކުރަނީ ދޮގާއި މަކަރުން މީހުން ހައްލައިގެން ނުބައި މަގަށް ގެންދެވޭތޯއެވެ. ގިނަ ބަޔަކު ވައިބަރު ބޭނުންކުރެވެނީ، ތާކުންތާކު ނުޖެހޭ ބަހުސްތަކާއި ޕޯސްޓަރުތައް ހިއްސާކޮށް މުޅި ފޯނު ފުރައިލުމަށް ޓަކައެވެ.

އަޅުގަނޑު ވެސް ގަބޫލުކުރަމެވެ. ރާއްޖޭގެ ބޮޑު އާބާދީއެއް މީސްމީޑިއާގައި ހަރަކާތްތެރި ނުވާކަމަށް ވެދާނެއެވެ. ނަމަވެސް މީސްމީޑިއާގައި ޙަރަކާތްތެރިވާ ގިނަ މީހުންނަކީ ވަރަށް ނައްސިކޮށް ވިސްނާ ބަޔެކެވެ. ޚާއްޞަކޮށް ނޫސްތަކަށާއި ފޭސްބުކުގެ ސްޓޭޓަސްއަށް ކޮމެންޓުކުރާ ގިނަ މީހުން އަބަދު ވެސް ތިބެނީ ނައްސި ކޮމެންޓެއް ކޮށްލެވޭނެ ގޮތަކާ މެދު ވިސްނަވިސްނައެވެ.

ސްޓޭޓަސް ކިޔައި ނުނިމެނީސް ނައްސި ކޮމެންޓެއް ކޮށްލާން ޖެހޭ ކަހަލައެވެ. ނައްސި ކޮމްނެޓެއް ކުރެވޭނެ ގޮތެއް ވިސްނުމަށް ނައިނަމަ ދެން އެ ފަދަ މީސްމީހުން ހަނު ތިބެދެއެވެ. އެއީ ކީއްވެހެއްޔެވެ؟ އެއީ ތިމާ އަބަދު ވެސް ނައްސި ވިސްނުމުން ވިސްނާތީއެވެ.

ހަގީގަތުގައި އަޅުގަނޑުމެން ކަން ކުރާންޖެހޭނީ އޭގެ އިދިކޮޅަށެވެ. ފައްސި ކޮމެންޓެއް ކުރެވޭން އޮތިއްޔާ ގިނަ ބަޔަކަށް ފެންނާނެހެން ކޮމެންޓުކުރާންވީއެވެ. ހެޔޮ ބަހެއް ބުނެހޭން ނެތިއްޔާ ހިމޭނުން ތިބޭނީއެވެ. އިސްލާޙުކުރުމުގެ ނަމުގައި ބިނާކުރަނިވި ފާޑުކިޔުމަކަށް ޓަކައި ނައްސި ކޮމެންޓެއް އޮތް ނަމަ، އެ ކަމާ ބެހޭ މީހަކާ ވަކީން ބައްދަލުކޮށްގެން ވަކީން މެސެޖުކޮށްގެން އެ ކޮމެންޓު ކޮށްލެވިދާނެއެވެ. އޭރުން ފިތުނަފަސާދައިން ގައުމު ސަލާމަތްވެ އެކުވެރިކަމާއި އެއްބައިވަންތަކަން މި މުޖުތަމަޢުގައި ގާއިމުވެދާނެއެވެ.

ނަމަވެސް ގިނަ ބަޔަކު ތިބެނީ ނައްސި ކޮމެންޓެއް ކުރެވޭނެ ގޮތަކީ ކޮބައިތޯ ވިސްނާށެވެ. ގިނަ ފަހަރަށް ޚަބަރެއްގެ ސުރުޚީގެ ތަންކޮޅެއް ކިޔައިލުމަށް ފަހު އޭގައި ބުނާ އެއްޗެއް ރަނގަޅަށް ފަހުމު ނުވަނީސް ވެސް ނައްސި ކޮމެންޓުތައް ކުރާން ފަށައެވެ. އޭގެ ވަރަށް ރީތި މިސާލުތަކެއް މި ދިޔަ ހަފުތާގައި މީސްމީޑިއާއިން ފެނުނެވެ.

ދާދި ފަހުން ކޮންމެވެސް ދުވަހު ނޫހެއްގައި ލިޔެފައި އޮތް ޚަބަރެއް ޙިއްސާކޮށްލުމަށް ފަހު، އޭގައި އޮތް ވާހަކައެއް ބެލުމެއް ނެތި، ކޮމެންޓުތައް ކޮށްފައި ހުއްޓެވެ. އޭގެ އެއް ޚަބަރަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައީސަކު ފުރަތަމަ ފަހަރަށް އދ.ގެ ސަލާމަތީ މަޖިލީހުގެ ބަހުސެއްގައި ބައިވެރިވެވަޑައިގެން ތަގުރީރުކުރައްވާ ވާހަކައެވެ. މި ޚަބަރަކީ ދޮގެކޭ ކިޔައި، މީގެ ކުރީން ކިތަންމެ ރައީސުންނެއް އދ.ގައި ތަޣުރީރުކުރެއްވިޔޭ ބުނެ، އެ ނޫހުގައި އެ ވާހަކަ ލިޔުނު ލިޔުންތެރިޔާއަށް ހެއްދެވިނެހެއްދެވިއަށް ގޮވައިފައި ހުއްޓެވެ. ނައްސި ވިސްނުމުން ވިސްނާތީ ސަލާމަތީ މަޖިލީސް (ސެކިޔުރިޓީ ކައުންސިލް)އާއި ޢާންމު މަޖިލީސް (ޖެނެރަލް އެސެމްބްލީ)ގެ ތަފާތާ މެދު ވިސްނައިލާކަށް ވެސް ބޭނުމެއް ނުވިއެވެ. އެ ނޫހުގައި އޮތީ އދ.ގެ ޢާންމު މަޖިލީހުގައި ތަޤުރީރުކުރެއްވުމުގެ އިތުރަށް ސަލާމަތީ މަޖިލީހުގެ ބަހުސެއްގައި ބައިވެރިވެވަޑައިގަންނަވާ ވާހަކައެވެ. އެއީ މީގެ ކުރީން ރާއްޖޭގެ އެހެން ރައީސަކަށް ލިބިވަޑައިގެންފައިވާ ފުރުޞަތެއް ނޫނެވެ.

ހަގީގަތުގައި އެ ނޫހުގައި އޮތީ ދޮގެއް ނޫނެވެ. އާދޭހެވެ! އޭގައި އޮތީ އދ.ގެ ޢާންމު މަޖިލީހުގައި ރައީސަކު ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ބައިވެރިވެވަޑައިގަތް ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. އެ ޚަބަރުގައި އޮތީ ސަލާމަތީ މަޖިލީހުގެ ބަހުސެއްގައި ރާއްޖޭގެ ރައީސަކު ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ބައިވެރިވެވަޑައިގަންނަވާ ވާހަކައެވެ. މީގެ ކުރީން އެއްވެސް ރައީސަކު ސަލާމަތީ މަޖިލީހުގެ ބަހުސެއްގައި ބައިވެރިވެވަޑައިގަތްކަމެއް އެނގޭކަށް ނެތެވެ. މި ބާވަތުގެ ކަންކަމުގައި ހަގީގަތް ހޯދުމެއް ނެތި ނައްސި ކޮމެންޓުކުރާން އަވަސްވެގަތުމުން ހަގީގަތުގައި އެ ކޮމެންޓުކުރާ މީހާއަށް ވެސް ވިސްނޭ މީހުން ކުރާނީ ނަފުރަތެވެ.

މި ފަދަ އަނެއް ވާހަކައަކީ ކޮންމެވެސް ވަޒީރަކު ރައީސް އޮފީހުގައި އޮތް ނޫސް ކޮންފަރެންސެއްގައި ބޭއަދަބީ ވާހަކަފުޅުތަކެއް ދެއްކެވިކަމަށް ބުނެ މީސްމީޑިއާގައި ހިއްސާކޮށްފައި އޮތް ވީޑީއޯއެއް އަޑުއައްސަވައިފައި ބޭފުޅަކު ފާޅުކުރައްވައިފައި އޮތް ޚިޔާލުފުޅަކަށް ބަޔަކު ކުރި ނައްސި ކޮމެންޓްތަކެކެވެ. އެ ބޭފުޅަކު ފާޅުކުރެއްވީ އޭނާގެ ޚިޔާލުފުޅެވެ. އޭނާގެ ނަޒަރުގައި އެ ވީޑިއޯގައި ބޭއަދަބީ ވާހަކަތަކެއް ނެތްކަމަށް ފާޅުކުރެއްވި ޚިޔާލުފުޅެކެވެ. އޭނާގެ އަމިއްލަ ޚިޔާލުފުޅެކެވެ. މި ކަމުގައި އެ ޚިޔާލު ފާޅުކުރެއްވި ބޭފުޅަކަށް ރައްދުކުރާން ޖެހޭ އެއްވެސް ވާހަކައެއް އޮންނާނެތޯއެވެ! އެއީ އޭނާގެ ޚިޔާލުފުޅެވެ. އެހެން ބޭފުޅުންނަށް އެއީ ބަދުއަޚުލާޤީ ވާހަކަތަކެއްކަމަށް ވާ ނަމަ، އެ ބަޔެއްގެ ޚިޔާލު ވެސް ފާޅުކުރަންވީތާއެވެ. މީހުންގެ ޝަޚުޞަށް ރައްދުކޮށް ކިޔާންވީ ކޮން ވާހަކަތަކެއްތޯއެވެ؟ ތިމާއަށް މިސްމީޑިއާގައި ޚިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ ހައްގު އޮންނަ ފަދައިން އަނެކާއަށް އެ ހައްގު އޮންނާނެކަމަށް ގަބޫލުނުކުރެވެނީ ކީއްވެތޯއެވެ؟  ކޮންމެ މީހަކަށް ވެސް އަދަބާއި ސުލޫކާ އެކު، އޭނާގެ ޚިޔާލު މީސްމީޑިއާގައި ފާޅުކުރެވޭންވާނެއެވެ. އަދި އެއީ އެހެން މީހުންގެ ޚިޔާލަކަށް ވާކަށް ނުޖެހެއެވެ. ތިމާ ގަބޫލުނުކުރާ ޚިޔާލެއް މީހަކު ފާޅުކުރިޔަސް އެ ޚިޔާލަކަށް ވެސް އިޙުތިރާމްކުރާން އަޅުގަނޑުމެން ދަސްކުރާން އެބަ ޖެހެއެވެ. ރީތި ގޮތުގައި މުޢާމަލާތުކުރާން އެބަ ދަސްކުރާން ޖެހެއެވެ. އަޚުލާގީ މިންގަނޑުން ބޭރުވެ އެ މީހެއްގެ ޒާތާ ބެހުމުގެ ބޭނުމަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟

ދުނިޔޭގައި އުފެދުނު އެންމެ ނުބައި ނުލަފާ މީހުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނުނު ފިރުޢައުނުގެ ގާތަށް ވަޑައިގެން ވެސް އޭނާއާ ރީތިބަހުން މުޢާމަލާތުކުރައްވާން މޫސާގެފާނާއި ހާރޫނުގެފާނަށް މާތް ﷲ އެންގެވިކަން އަޅުގަނޑުމެން ހަނދާނަށް ގެންނަމާތޯއެވެ! މާތް ﷲ ވަޙީކުރައްވައިފައިވެއެވެ. {اذْهَبْا إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى . فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَيِّنًا لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشَى} (ފިރުޢައުނުގެ ގާތަށް ތިޔަ ދެ ބޭކަލުން ވަޑައިގަންނަވާށެވެ! ހަމަކަށަވަރުން، އޭނާ އަނިޔާވެރިވެ ހައްދުފަހަނަޅައި ހިނގައްޖެއެވެ. ފަހެ، މަޑުމައިތިރި ބަހުން ތިޔަ ދެބޭކަލުން އޭނާއަށް ބަސް ވިދާޅުވާށެވެ! (އެއީ) އޭނާ ހަނދުމަކޮށް، ނުވަތަ ބިރުވެތިވޭތޯ އެ ކަމުގެ އުންމީދުގައެވެ.) (طه: ٤٣~٤٤)

މިއީ ދުނިޔޭގައި ކަލެއްކަމަށް ދަޢުވާކޮށްގެން، ދުނިޔެއަށް އުފަންވާ ހުރިހައި ފިރިހެން ކުދީން ގަތުލުކޮށް، މީހުން އަޅުވެތިކޮށް އަޅު މަސައްކަތްކުރުވައި އުޅުނު އަނިޔާވެރި ފިރުޢައުނާ މުޚާޠަބުކުރާން މާތް ﷲ އެންގެވި އުސްލޫބުކަމަށް ވާ އިރު، އަޅުގަނޑުމެން އެއް މުސްލިމަކު އަނެއް މުސްލިމަކާ މެދު، ބޭއަދަބީކޮށް މުޢާމަލާތުކުރެވޭނީ ކޮން ހަމައަކުންތޯއެވެ!

ވީމާ، މީސްމީޑިއާގައި އަޅުގަނޑުމެންނަށް ވެސް ޚިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ ޙައްގު އޮންނަ ފަދައިން އެހެން މީހުންނަށް ވެސް އެ ހައްގު އޮންނާން ވާނެކަމަށް ގަބޫލުކުރަމާ ހިންގަވާށެވެ! އަދި އެހެން އެންމެން އަޅުގަނޑުމެންގެ ޚިޔާލަށް ތާއިދުނުކުރާނެކަން ވެސް ދަންނަމާ ހިންގަވާށެވެ! އަޅުގަނޑުމެންގެ ޚިޔާލާ ތަފާތު ޚިޔާލެއް މީހަކު ފާޅުކުރިޔަސް އެ މީހެއްގެ ޚިޔާލަށް ވެސް އިޙުތިރާމްކުރާން ދަސްކުރަމާ ހިންގަވާށެވެ! އަޅުގަނޑުމެންގެ ޚިޔާލާ ތަފާތު ޚިޔާލެއް މީހަކު ފާޅުކުރިޔަސް އެއީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުޝްމިނެއްކަމުގައި ނުބަލަމާ ހިންގަވާށެވެ! ރީތި ބަހުން މަޑުމައިތިރިކަމާ އެކު، އެންމެންނާ ވެސް މުޢަމަލާތުކުރާން ދަސްކުރަމާ ހިންގަވާށެވެ! ކަންކަމާ މެދު، ނައްސިކޮށް ނުވިސްނައި، ކަންކަމާ މެދު ފައްސިކޮށް ވިސްނާން އާދަކުރަމާ ހިންގަވާށެވެ! މި ގޮތަށް އަޅުގަނޑުމެންގެ ޢަމަލުތައް ބައްޓަންކުރެވިއްޖެ ނަމަ، އޭގެ ފައިދާ ޚުދު ތިމާއަށާއި މުޅި މުޖުތަމަޢަށް ވެސް ކުރާނެއެވެ.

ދިރާސާތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި އަޅުގަނޑުމެންގެ ޖަޒުބާތާއި ޝުޢޫރަކީ އޭގެ ސަބަބުން ހަށިގަނޑަށް އަސަރުފޯރާ އެއްޗެކެވެ. ނަފުސާނީ އަސަރު ފިޔަވައި ޖިސްމާނީ ގޮތުން ވެސް ހަށިގަނޑަށް އޭގެ ސަބަބުން އަސަރުތަކެއް ފޯރުވައެވެ. ރުޅިއަކީ އޭގެ ސަބަބުން އަޅުގަނޑުމެންގެ މޭގަނޑު (ލިވަރ) ބަލިކަށިކޮށްލާ ނުބައި ޝުޢޫރެކެވެ. އަދި ރުޅިގަދަވެ ހާސްވުމުގެ ސަބަބުން ހިތާއި ސިކުނޑި ބަލިކަށިކޮށްލައެވެ. މީގެ ބަދަލުގައި ހިތްހަމަޖެހުމާއި މަޖާވުމާއި އުފާވުމަކީ ހިތުގެ ބާރު ގަދަކުރާކަމެކެވެ. އަދި ލޯތްބަކީ ވިސްނުމުގެ ބާރާއި މުޅި ހަށިގަނޑުގެ ބާރު އިތުރުވާ ކަމެކެވެ. އަދި ފައްސި ވިސްނުމަކީ މި ދެންނެވި ހުރިހައި ނޭދެވޭ ޝުޢޫރުތަކުން މީހާ ސަލާމަތްކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.

ވީމާ ކަމަކުން ކަމަކާ ނުލައި މީހަކު ބުނާ އެއްޗަކުން އަޅުގަނޑުމެން އަމިއްލައަށް ރުޅިގަދަވެ އަމިއްލަ ހަށިގަނޑަށް ގެއްލުން ދިނުމުގެ ބޭނުމަކީ ކޮބައިތޯއެވެ! އަދި ނައްސިކޮށް ވިސްނައިގެން އަޅުގަނޑުމެން އަމިއްލައަށް އަޅުގަނޑުމެން ކަންބޮޑުވެ ފިކުރު ބޮޑުކޮށް ނަފުސާއި ޖިސްމަށް އަނިޔާ ދޭންވީ ކީއްކުރާންތޯއެވެ!

_________________________________________________