ޑރ. ޢަބްދުލްޣަފޫރު ޢަބްދުއްރަޙީމް

[ޢިލްމީ ބަހުސެއްގައި ނަމަ،] ބަހުސްކުރުމުގައި ބަހައްޓާން ޖެހޭ އަދަބުތައް ހިފެހެއްޓުމަކީ ކޮންމެހެން ވެސް ކުރާން ޖެހޭނޭ ކަމެކެވެ. އާދޭހެވެ! އެކަކު އަނެކަކަށް އިހުތިރާމުކުރުމާއި، ޒާތީ ގޮތުން އެއްކިބާވެ ހުރެ، ބަހުސްކުރެވޭ ނުކުތާއަށް އަމާޒުކޮށް، 'ޕޮއިންޓު މުގުރައި'، ބުނާން ބޭނުންވާ އެއްޗެއް ބުނުމާއި، ފާޅުކުރެވޭ ޚިޔާލަކީ، ވީވަރަކުން، ބިނާކުރުވަނިވި ޚިޔާލަކަށް ހެދުމާއި، ސިކުނޑި ހުޅުވައިލައިގެން ހުރެ ބަހުސްކުރުމެވެ. [ބަހުސްކުރުމުގައި ގެންގުޅޭން ޖެހޭ ޢިލްމީ އުޞޫލަކީ މިއީއެވެ.]

ޝައްކެތްނެތެވެ. އެކިއެކި މައްސަލަތަކާ ބެހޭ ގޮތުން ބަހުސްކޮށް ފާޑުކިޔަމުންދާ އިރު، ބަހުސްކުރުމުގެ އާންމު އަދަބުތައް ނުހިފެހެއްޓިއްޖެ ނަމަ، ފާޑުކިޔުމުގެ ބޭނުމަކަށް ނުވަތަ މަގުސަދަކަށް، ވެފައި އޮންނާނީ، ހަމައެކަނި ކުށް ފާހަގަކުރުމާއި އަމިއްލަކޮޅަށް ޕޮއިންޓު ހޯދުމެވެ. ބަހުސްކުރުމުގައި އިދިކޮޅު ރައުޔުތަކަށް އިހުތިރާމު ނުކޮށް، އަދި ބަހުސްކުރުމުގެ އަދަބީ ހަމަތަކުން އެއްކިބާވެ ހުރެ، ޒާތީ ގޮތް ބޭނުންކުރެވޭ ނަމަ، މައްސަލައިގައި ޒުވާބުދިނުން (އާގިޔުމެންޓް) ފުރޮޅިގެންދާނީ ޒުވާބުކުރުމަކަށެވެ. (ކުވަރަލް އަކަށެވެ). އެއްވެސް އިލްމީ ފައިދާއެއް ނެތް، ބޭއަދަބީ ބޮޑު އަރައިރުންގަނޑަކަށެވެ.

[އެއްވެސް މީހަކު ކަމަކާ މެދު ޚިޔާލު ފާޅުކުރާ އިރު،] މިވެނި ކަމެއް ގޯހޭ ބުނެ، އެ ކަން ގޯސްވަނީ ކިހިނެއް ވެގެންކަން ހެތްކާ އެކު ބަޔާންކޮށްދިނުމުން، އޭގެ ރައްދުގައި، "ކުރީން ވެސް އެ ކަން އޮތީ އެހެންނޭ" ނޫނީ "މިވެނި މީހަކު ވެސް ކަންތައް ކުރީ ގޯސްކޮށޭ" ބުނުމަކުން، އެ ކަމަކަށް ހައްގު ރައްދެއް ނުދެވެއެވެ. އެއީ ޒުވާބު ދިނުމަކަށް ވެސް ނުވެއެވެ. އެ ފަދައިން ވާހަކަ ކުރިއަށް ގެންދެވޭ ނަމަ، އެ ކަން ބަހުސަކަށް ނުވެއެވެ. އޭރުން އެ ކަން، އެ ބަހުސު، ފުރޮޅިގެން އެ ދަނީ ޒުވާބުކުރުމަކަށެވެ. ކޮންމެ އެއްޗެކޭ ކިޔައިފައި ނަމަވެސް، ތިމާގެ ކޮޅު ރަނގަޅުކުރާން އުޅުމަކަށެވެ. ތިމާގެ ކޮޅު، ތިމާ ކަން ކުރި ގޮތް، ރަނގަޅު ނޫންކަން އެނގޭ އިރު ވެސް މެއެވެ.