އަބާ މުޙަންމަދު

އިއްޔެރޭ ފަތިހު ސޫރިޔާގެ ވެރިރަށް ދިމިޝްޤަށް އިސްރާއިލުގެ ދުޝްމަނުން ދިން ޙަމަލާއެއްގައި ތިން މީހުން ޝަހީދުކޮށްލައި ނުވަ މީހަކު ޒަޚަމުކޮށްލައިފައި މި ވަނީ އެމެރިކާގެ އެހީގައި އިސްރާއީލުގެ ސަރަހައްދު ބޮޑުކޮށް ފުލަކުރުމަށް ޓަކައި އަވައްޓެރި ގައުމުތަކުގެ ބިންތައް ފޭރި އެ ގައުމުތަކުގެ ރައްޔިތުން މަރައި ހުސްކުރުމަށް ޓަކައި ފަށައިފައިވާ ވަރުގަދަ އަސްކަރީ ޙަރަކާތުގެ ދަށުންނެވެ.

"[އިއްޔެރޭ] މެންދަމު 2:05ގައި ހަނގުރާމަވެރި މަތީންދާބޯޓުތަކާއި ޑުރޯނުތައް ބޭނުންކޮށްގެން ވަރުގަދަ ވައިގެ ޙަމަލާއެއް ދިމިޝްގުގެ އެތައް ސަރަހައްދަކަށް ދީފައިވަނީ ގޯލާންގެ އުސް ބިންތަކާ ދިމާއިންނެވެ." ޢަސްކަރީ އޮފިޝަލަކު "ސަނާ ނިއުސް އެޖެންސީ"އަށް މަޢުލޫމާތު ދީފައިވެއެވެ.

މަސްދަރުތައް ބުނާ ގޮތުގައި ސޫރިޔާގެ ވައިގެ ދިފާޢީ ނިޒާމުން އިސްރާއީލުގެ ރޮކެޓުތަކާއ ކުރިމަތިލައި އޭގެ ތެރެއިން ގިނަ ރޮކެޓުތައް އަމާޒަށް ވާސިލުވުމުގެ ކުރީން ވައްޓައިލިއެވެ. ނަމަވެސް އެ ޙަމަލާގެ ސަބަބުން ސޫރިޔާގެ އަމިއްލަ މީސްމީހުންގެ އިމާރާތްތަކާއި މުދަލަށް ވަރަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތައް ވަނީ ލިބިފައެވެ. އެހެނީ އިސްރާއީލުގެ ޙަމަލާތައް އަމާޒުކޮށްފައިވަނީ ޢާންމުން ދިރިއުޅޭ މަދަނީ ސަރަހައްދުތަކަށެވެ.

ދިމިޝްޤަށް ދިން ޙަމަލާތަކާ ބެހޭ ގޮތުން އިސްރާއީލުން ވަކި ކޮމެންޓެއް ނުކުރެއެވެ. ނަމަވެސް، ސޫރިޔާގައި ހަރަކާތްތެރިވާ އީރާނާ ގުޅުން ހުރި ހަތިޔާރުއެޅި ޖަމާޢަތްތަކުގެ މެންބަރުންނާއި، އީރާނުގެ ބާރުގަދަ އިސްލާމީ އިންޤިލާބީ ލަޝްކަރުގެ ކޮމާންޑަރުންނާއި އޮފިސަރުންނަށް ޙަމަލާދޭނެކަމުގެ އިންޒާރު އިސްރާއީލުން ކުރީން ވަނީ ދީފައެވެ. އިސްރާއީލުން ސޫރިޔާއަށް ނިރުބަވެރި ޙަމަލާތަކެއް ދީފައި ވާ އިރު، ފަލަސްޠީނާއި ލުބްނާންގެ ޢާންމު ރައްޔިތުން ޝަހީދުކޮށް ނެތިކޮށްލާން ހިންގަމުން ގެންދާ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތައް ވަނީ ބާރުގަދަކޮށް އިތުރުކޮށްފައެވެ.

ފަލަސްޠީނުގެ ޣައްޒާގެ މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް ޤަތުލުޢާންމެއް ފަށާފައި ވަނީ މީގެ އަހަރެއްހާ ދުވަސް ކުރިންނެވެ. އަދި, ލުބްނާނަށް ބޮންއަޅާން ފަށއިފައި ވަނީ ސެޕްޓެންބަރު 23ވަނަ ދުވަހުއެވެ. އޭގެ ފަހުން އިސްރާއީލުގެ ފައުޖުތަކުން ވަނީ އެއްގަމު މަގުން ލުބްނާނުގެ ދެކުނުގެ ރަށްތަކަށް އަރައި، ލާއިންސާނީ ޢުދުވާނުތައް ހަރުކަށިކޮށް ފުޅާކޮށްފައެވެ. ޢިރާޤާއި ސޫރިޔާގައި ތިބި އެމެރިކާގެ އިސްތިޢުމާރީ ސިފައިން ވެސް ދަނީ، އެ ދެ ޤައުމުގެ ރައްޔިތުންނަށް ޙަމަލާތައް އަމާޒު ކުރަމުންނެވެ. އެމެރިކާއަކީ ޔަހޫދީންގެ އެންމެ ބޮޑު މަދަދުގާރެވެ.

ހުސްވި ސެޕްޓެންބަރު މަހުގެ ތެރޭގައި އެމެރިކާއިން ސޫރިޔާގެ ދެ ސަރަޙައްދަކަށް ނިރުބަވެރި ޙަމަލާތަކެއް ދީފައިވެއެވެ. އެ ޙަމަލާތަކުގައި 37 މީހުން ވަނީ ޝަހީދުކޮށްލައިފައެވެ. ލުބްނާނުގެ ޞިއްޙަތާ ބެހޭ ވުޒާރާއިން ބުނީ, ސެޕްޓެންބަރު 23ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން ޔަހޫދީ ފައުޖުން ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޢުދުވާނުގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ ޢާންމުންގެ ޢަދަދު ހާހަކަށް ވޔރެ ގިނަކަމުގައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ގިނަ ޢަދަދެއްގެ އަންހެނުންނާއި މައުސޫމު ކުޑަކުދިން ހިމެނެއެވެ. ފާއިތުވި 48 ވަރަކަށް ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު ވަނީ 100އަށް ވުރެ މައްޗަށް އަރައިފައެވެ. އިސްރާއީލުގެ ޢުދުވާންތަކުގައި ޒަޚަމުކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު ގާތްގަނޑަކަށް 700އަށް އަރައެވެ. އަދި ސުންނާފަތި ކޮށްލައިފައިވާ އިމާރާތްތަކުގެ ދަށުން ޝަހީދުކޮށްލާފައިވާ އިތުރު މީހުންގެ ހަށިތައް ދަނީ ފެންނަމުންނެވެ.

މި ހިތާމަވެރި ދަނޑިވަޅުގައި އެމެރިކާގެ ދިފާޢީ ވަޒީރު ބުނެފައިވަނީ އިސްރާއީލުގެ އަސްކަރީ ޙަރަކާތްތަކާ ބެހޭ ގޮތުން އެނާ އިސްރާޢީލުގެ ދިފާޢީ ވަޒީރު ޔޫއާބް ގަލާންޓާ ގުޅައިގެން މަޢުލޫމާތު ހޯދައިފައިވާނެކަމަށައި "އިސްރާއީލުގެ ނަފުސު ދިފާޢުކުރުމުގެ ޙައްގަށް" އެމެރިކާގެ ފުރިހަމަ ތާއީދު އޮތްކަމަށް ބުނެފައިވާނޭކަމަށެވެ. އަދި ލުބުނާނުގެ ބޯޑަރު ކައިރީ ސަރަހައްދަށް ޙަމަލާ ދޭން އެމެރިކާއާއި އިސްރާއީލުން އެއްބަސްވެފައިވާނޭކަމަށް ވެސް މީނާ ބުނެފައިވެއެވެ.

މުޅި ދުނިޔެއަށާއި އދ.އަށް ގޮން ޖަހަމުން އެމެރިކާގެ ފުރިހަމަ މަދަދާ އެކު ހިންގަމުން މި ގެންދާ ނަސްލުހޭދަކީ އިސްރާއީލުގެ ތަޞައްވުރުގައި އޮންނަ "ގްރޭޓާރ އިސްރާއީލު"ގެ ހުވަފެން ހަގީގަތަކަށް ހެދުމަށް ޓަކައި އެމެރިކާގެ އެހީގައި ހިންގާ ބޮޑުވެގެންވާ ޖަރީމާއެކެވެ.

މި ކަންކަން މިހެން ހުރި ނަމަވެސް އެމެރިކާއިން ތިންވަނަ ދުނިޔޭގެ ގައުމުތަކުގައި އިޖުތިމާޢީ މައްސަލަތައް އުފައްދާން އައިސް އިންސާނީ ހައްގޭ އިންސާފޭ ކިޔައިގެން ވާހަކަދެއްކިޔަސް މުސްލިމު ގައުމަކަށް ތިޔަ ވާހަކަ ނުދައްކާށޭ ކަލޭމެންގެ އޮތީ ކޮން އިންސާފެއްހޭ ބުނާކަށް ނުކެރެއެވެ.

2023 އޮކްޓޫބަރު 7ން ފެށިގެން ޣައްޒާގެ މުސްލިމުން ޝަހީދުކޮށް ނެތިކޮށްލަން ޔަހޫދީ ފައުޖުން ހިންގަމުންދާ ނަސްލުހޭދުގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު ވަނީ ގާތްގަނޑަކަށް 42 ހާހަށް އުފުލިފައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި 17 ހަާހަށް ވުރެ ގިނަ ކުޑަކުދިން ހިމެނޭއިރު، ސުންނާފަތިކޮށް ބިމާ ހަމަކޮށްލައިފައިވާ އިމާރާތްތަކުގެ ދަށުގައި އިތުރު 10 ވަރަކަށް ހާސް މީހުންގެ ހަށިތައް ތާށިވެފައިވާ ކަމުގައި ޣައްޒާގެ އިދާރާތަކުން ޤަބޫލު ކުރެއެވެ. އަދި, ޢުދުވާންތަކުގައި ޒަޚަމު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު މިހާރު ވަނީ ލައްކައަކާ ކައިރިވެފައެވެ.